Znajomość języka kaszubskiego coraz częściej jest powodem do dumy

Główny Urząd Statystyczny podał, że w ubiegłym roku szkolnym języka kaszubskiego uczyło się 23 921 uczniów. Rok wcześniej - 22 494. Dla porównania, w roku szkolnym 1999/2000 tego języka uczyło się 1525 uczniów.

Szef Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński powiedział PAP, że nauka języka kaszubskiego nie jest obligatoryjna. - To rodzice bądź opiekunowie dziecka muszą zdecydować, czy chcą, aby uczyło się tego języka. Postulat nauczania języka kaszubskiego w szkole, był od lat formułowany przez środowisko działaczy naszego Zrzeszenia - powiedział.

Według GUS, w ubiegłym roku szkolnym najwięcej uczniów uczyło się języka kaszubskiego w szkołach podstawowych - 95 proc. W liceach - 2,5 proc. Natomiast w technikach 1,5 proc uczniów i 1 proc. w szkołach branżowych I stopnia.

Wyrowiński podkreślił, że znajomość języka kaszubskiego słabo przekłada się na konkretne życiowe „korzyści” w postaci ułatwień w karierze czy wyższych zarobków. - Z pewnością nie jest też tak, jak kiedyś, że owe korzyści może zmniejszyć bądź zablokować. Znajomość kaszubskiego nie jest też już przedmiotem wstydu. Wręcz przeciwnie coraz częściej stanowi powód do dumy z przynależności do zakorzenionej w historii odrębnej wspólnoty kulturowo–etnicznej - ocenił.

W ubiegłym roku szkolnym, według GUS, najwięcej uczniów uczyło się języka kaszubskiego w powiatach: kartuskim - 5 581, wejherowskim - 3 396, bytowskim - 2 242, kościerskim - 2 206 oraz chojnickim - 2 089. Najmniej w powiecie tczewskim - 76. W Gdańsku języka uczyło się 1 214 osób, w Gdyni - 287, natomiast w Sopocie - 94 uczniów. W powiatach starogardzkim, człuchowskim, malborskim, sztumskim, nowodworskim czy kwidzyńskim dzieci i młodzież nie uczyły się tego języka.

Szef Zrzeszenia wyjaśnił, że „państwo polskie dopłaca niemałe pieniądze do nauczania języka kaszubskiego”. - Wypełnia w ten sposób zobowiązania zawarte w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym i Europejskiej karcie języków regionalnych lub mniejszościowych, ratyfikowanej przez Polskę w 2009 r. - powiedział.

Podkreślił, że dysponentem tych środków są gminy i - jak zaznaczył – „nie zawsze ich wykorzystanie, jest po myśli zainteresowanych nauczaniem języka kaszubskiego”.

- Jako Zrzeszenie staramy się to kontrolować i zmieniać w taki sposób, aby każda złotówka przeznaczona na edukację kaszubską była rzeczywiście w tym celu wykorzystana, czy to przez działania zmierzające do uatrakcyjnienia metod nauczania, czy pomocy w podnoszeniu kwalifikacji nauczycieli. Zabiegamy w związku z tym o wprowadzenie zasad dobrych praktyk nauczania kaszubskiego - powiedział.

GUS podał również dane dotyczące egzaminu maturalnego i studiów na kierunku etnofilologia kaszubska na Uniwersytecie Gdańsku. Jak wynika z tych danych, w ubiegłym roku do egzaminu przystąpiło 28 osób, w tym 17 z woj. pomorskiego. Natomiast na kierunku etnofilologia w roku akademickim 2024/25, studiowało 41 osób.

Wyrowiński zaznaczył, że etnofilologia jest jak na razie jedynym takim kierunkiem w Polsce. Przypomniał, że został on uruchomiony 10 lat temu. - Po początkowych perturbacjach kierunek umacnia swą pozycję - ocenił i dodał, że naukę na nim podejmują osoby motywowane ideowo, świadome tego, że jego ukończenie nie otwiera może wyjątkowych perspektyw w sensie materialnym, natomiast przygotowuje – co jego zdaniem - dobrze widać po losach większości jego dotychczasowych absolwentów.

Dodał, że absolwenci „pełnią misję podtrzymania i rozwoju kaszubszczyzny, czy to jako organizatorzy i animatorzy życia społeczno–kulturalnego czy też nauczycieli języka kaszubskiego”.

- To, że wciąż – zgoda, że jak na razie nieliczni – znajdują się chętni do studiowania na tym kierunku, jest dla nas nadzieją, że wbrew czarnowidzom, kaszubszczyzna przetrwa, a nasz język nie podzieli losu znikających co roku bezpowrotnie języków mniejszościowych na świecie - powiedział.

Dzień Edukacji Kaszubskiej zapoczątkowano w 2022 r. przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, jako upamiętnienie uchwalenia 7 września 1991 roku ustawy o systemie oświaty, która umożliwiła nauczanie języka kaszubskiego w szkołach. W tym dniu odbywają się uroczystości, często w formie gali, podczas której przyznawana jest nagroda „Bëlny Szkólny” – czyli wyróżnienie dla wybitnych nauczycieli języka kaszubskiego.(PAP)

pm/ agz/